TÜM YÖNLERİYLE DEFİNECİLİ,,
Soru: Defineciliği hobi için mi, yoksa kısa yoldan zengin olabilme amacıyla mı yapmalıyız?
Bu sizin bileceğiniz iş...Ve fakat hobi olsun diye defineciliği ilgi alanı olarak seçmek bana bir parça tuhaf geliyor...... Birbirine zıt konular gibi sanki.... Sırf hobi olsun diye eline dedektörü alıp araziye çıkmak ve define aramak nasıl bir duygudur doğrusu bilmiyorum. Ama yapanlar varsa da bir şey diyemiycem. Zevk renk meselesi....Olabilir elbette... Esasen profesyonel definecilikle ve profesyonel definecinin kullanacağı dedektör tipiyle hobi amaçlı yapılan definecilik ve bu amaçla kullanılan dedektörler birbirinden tamamen farklıdır..... Genel anlamda definecilik hobi olarak yapılmaz... Burada başka amaçlar sözkonusudur....Zaten hobi amaçlı dedektör satın alanlar genelde araziyede pek çıkmazlar. Evinin bahçesinde, ufak tefek yerlerde filan...Ciddi anlamda bişeyler sözkonusu değildir yani. Profesyonel definecilikte işin içinde yüksek miktarda adrenalin vardır, risk faktörü vardır. Böyle bir definecilik tecrübe ister, bilgi birikim ister ve daha birçok şey ister. Yani birbirinden tamamen farklı konular olduğunu arzetmeye çalışıyoruz. Hobi olarak evinizin bahçesinde dedektörünüzle arama yapabilir, yada duvarın içinden geçen boruları vb. tesbit amacıyla bu türden birşeylerle merakınızı tatmin edebilirsiniz..Bununla birlikte araziyede çıkabilirsiniz elbette..Ama elinize bir av geçermi bilmem. Netice olarak; hobi amaçlı kullanılan dedektörlere dedektör denmeyeceğini gibi, yapılan işin adıda definecilik değildir.. Konunun içyüzü ise şudur: Gerçek anlamda defineciliğe ilgi sizin hayattan beklentilerinizle, deneyimlerinizle ve en önemlisi de sosyo-ekonomik durumunuzla paralellik arzeder. Özellikle kısa yoldan zengin olabilme amacıyla yapılan definecilikte böyle bir durum sökonusudur.... Eski zamanda gömülmüş olan değerli eşyaları çıkarma işi güçlü bir dedektöre gereksinim duymaktadır..Elbette uzman bir avcıyada.... Biz ağırlıklı olarak defineciliğin adrenalin ve risk faktörü yüksek olan ikinci kısmıyla ilgileniyoruz. Bununla birlikte avcıya danışmanlık hizmeti ve yüksek performanslı ekipmanlar sunabilme gayreti içerisindeyiz. . Uzman bir define avcısı kazı tekniğinden tutunda, dedektörünün en fonksiyonel kullanımına kadar, çevre güvenliğini sağlamada izleyeceği yöntemlere kadar ve daha birçok konuda olaya hakim olan kişidir. İşin bu yönü uzun yılların tecrübe birikimine ihtiyaç duymaktadır......At binenin kılıç kuşanındır denilmiştir. Bu anlamdaki definecilik acemiliği ve tedbirsizliği hiç sevmez. Arazi ortamı ise tamamen farklıdır. Her an herşey olabilir. Profesyonel avcı kurt gibi olacak, nerede ne yapacağını bilecek, akıllı olacak. Eline dedektörü alıp uluorta araziye atlamayacak. Önce şüphelendiği arazide şöyle bir doğa yürüyüşü yapacak, dolaşacak çevreyi tanıyacak daha sonra....Neyse işin bu yönünü kapatalım... Daha ileri gidersek illegal kaçabilir.... Yani tüm bu anlatılanlar hobi defineciliğinde sözkonusu değildir demek istiyoruz..
Bu işin temelinde: Toprak altında kalacağına işimize yarasın düşüncesi vardır.. Bu düşünce kanımca çokta yanlış sayılmaz. Kimi defineci büyük bir hırsla yılların maküs talihine son verebilmek için her türlü riski ve neticeyi göze alarak bu işe girişmektedir. Kimisi de doğayı sever, doğaya çıkmak için bir bahane arar işin içine bir parça heyecan katabilmek için alır eline dedektörü çıkar araziye. Kimisi şu, kimisi bu derken birçok amaçla araziye çıkılabilir. Netice olarak hobi yada kısa yoldan zengin olabilme amacıyla yapılan definecilik tamamen sizin hayat felsefenize ve beklentilerinize bağlıdır...
Soru: En ideal define arama yöntemi yada yöntemleri nelerdir.?
Bu sorunun cevabı basit.... Elbette dedektörlerdir. Ancak güçlü bir dedektör olması kaydıyla....Piyasadaki yüzde doksan dedektör hobi amaçlıdır ve performansları yetersizdir.. Ticari birtakım beklentilerle piyasaya sürülmüş abartılı reklamları olan cihazlar olduklarından profesyonel avcıya reel kullanımda fayda sağlaması sözkonusu değildir... Herne kadar bazı firmalar kendi dedektörleri için test videoları yayınlıyorlarsa da burada da çeşitli sıkıntılar mevcuttur. Özellikle bazı yerli tasarım dedektörlerin durumu çok vahimdir.. Maalesef defineci bu cihazların albenisine, abartılı övgülerine kapılıp milyarlarını dökmektedir. Bu konular dikkat edilmeli ve paranın hakkını verebilecek cihazlar tercih edilmelidi.
Dedektörlerin dışında kalan tüm usül ve yöntemlerin define aramada hem çok zahmetli hem güvenilirliğin oldukça düşük olduğunun bilinmesi yerinde olacaktır. Hatta kimi define tesbit etme yöntemleri oldukça risklidir. Bu yöntemlere burada girecek değiliz. Bu verimsiz yöntemlerin içinde alan tarama ve toprak altı görüntüleme cihazları da dahildir.
Dolayısıyla biz defineciliğe ilgi duyan arkadaşlarımıza kaliteli ve güçlü bir pals dedektör edinmelerini her zaman için tavsiye ederiz...Böyle bir dedektörün size sağlayacağı avantajlar saymakla bitmez..Örneğin Delta pulse ,minelap,ve lorenz serisi bu amaçla kullanabilecek ideal dedektörlerdir...
Soru: Satın aldığım yada kendi yaptığım elyapımı bir metal dedektörle arazide define avına çıkmanın herhangi bir sakıncası ve yasal sorumluluğu var mıdır?
Bu konunun iki yönü var.. Metal dedektörlerin teknik kısmıyla ilgili bilgi alışverişinde ve deneme, test, öğretim vb. amaçlara yönelik devre yapmakta ve (araziye çıkmamak kaydıyla) kullanmanın herhangi bir sakıncası ve yasal sorumluluğu yoktur.. Ve fakat böyle bir dedektörü arazide define aramada kullanacaksanız yani yaptığınız yada satın aldığınız dedektörünüzü profesyonel amaçlarla kullanacaksanız bütünüyle sakıncası yoktur diyemeyiz... Esasen fabrikasyon dedektörle bile araziye çıksanız yine de tedbiri elden bırakmamalısınız.Daha önceki yazılarımızda da izah etmeye çalıştığımız gibi cihazınızın faturalı olması, gece arama yapılmaması kaydıyla arazide define araması yapmak suç değildir. Kazmayı vurmak ise suçtur. Böyle bir durumda yakalanırsanız cihazınız faturalı dahi olsa yaka paça götürürler...Öte yandan cihazınız faturalı bile olsa gece aramalarında kullanamazsınız..Gece aramalarında faturalı cihazla suçüstü yakalanırsanız yine yaka paça götürürler.Aslına bakılırsa makinanızın faturalı olmasının çokta bir avantajı yoktur. Yargıtay kararında define tesbit edilebilmesi için bir takim icrai faaliyetlere girişilmesi gerektiğinden bahisle dedektörlere işaret edilmekte ve cihazın faturalı olup olmaması sözkonusu edilmemektedir. Öte yandan cihazınızın faturalı olması size kazı yapma yetkisini tanımaz. Dağ bayır gezersiniz sadece..Kazı yapabilmek için mutlaka resmi yollara başvurmanız gerekir. Dedektörlerle sadece define arama esnasında cihazın faturası istenmektedir. Bunun dışındaki herhangi bir metal arama sırasında faturası sorulmamaktadır.Bilindiği üzere dedektörler sadece define avı için kullanılmamaktadır. Bu cihazların define avı için kulanılması işin sadece küçük bir bölümünü oluşturur.. Adı üzerinde metal dedektörü..Metal tesbitiyle ilgili her konuda kullanılabilir. Üst arama vb. gibi.. Hal böyle olmakla birlikte bu işlere hevesli olan bir definecinin makinam illada faturalı olmalı yoksa başım belaya girer yaklaşımını da yanlış buluyorum.Bunun yerine ondabir fiyatına belki daha da düşük bir rakama mal edeceği bir dedektörüyle elbette araziye çıkabilir. Piyasaya milyarları dökmeye mecbur değildir. Aslında memlekemizde bu konuyla ilgili herhangi bir yasal düzenleme olmaması çeşitli sıkıntılara yolaçmaktadır. Bununla birlikte tedbir olarak elyapımı cihazının aküsünün,kutusunun ve elektronik elemanlarının faturasının yanınızda bulunması faydalı olacaktır.Çevreyi şüphelendirmeden yanınızda kazı aletleri bulunmamak kaydıyla sadece define tesbiti için araziye çıkılmasını tavsiye ederiz...Böylesi bir durumda faturayı çıkarır gösterirsiniz.Faturamı işte fatura..Aldım Karaköyden kendim yaptım işte... Aslına bakılırsa kazı yapamadıktan sonra cihazın faturasının olup yada olmamasının çok bir anlamı yoktur. Ancak bunu yetkililere izah etmekte zorluk çekebilirsiniz....Esasen dediimiz gibi böyle bir uygulamanın mantığı da yok. Yani fatura aynı zamanda kazı ruhsatı yerinede geçse bunu anlayabiliriz işin mantığı vardır deriz.. Ama böyle bir durumda sözkonusu değil. Yani:Benim cihazımın faturası vardı onun içinde kazı yapıyordum diye ifade verirseniz yersiniz 5 seneyi.!.Enaz 2 sene...Avcı kazı yapamayacak sadece gündüz arama yapacak, güneş batınca makinasını kapatacak vs. filan tüm bu işlemleride cihazı faturalı olursa yapabilecek aksi takdirde yapamayacak....Zaten piyasa cihazlarının neredeyse tamamı tek para avcılığı için(küçük başlık) tasarımlanmıştır.Şimdi hangi defineci toprak altında 20-30 santimdeki tek parayı çıkarmak için resmi yollara başvurur. Bir kazma darbesi zaten enaz 20-25 santim toprağa işliyor.. Ama bu esnada bile yakalansa bu bir suçtur, tek paraymış çok paraymış dinlenilmez. Şayet defineci derinden bir sinyal alsa bile dedektörlerde kesin anlamda bir ayrım olmadığı ve aşağıdaki objeninde kesin olarak hangi tür metal olduğunu bilinemeyeceği için define yerini tesbit ettikten sonra resmi kazı için başvurduğunu düşünsek bile kazdığında aşağıdan teneke vb. kıymetsiz bir metal çıkarsa yapılan tüm masraflar definecinin üzerinde kalacaktır. Kariyeri çizdirmesi de cabası...Pekala böyle böyle bir defineci ne kadar gidebilir. Her sinyal aldığında resmi başvuru mu yapacak. Zaten dedektörün verdiği her sinyal metal değildir....Yanlış anlaşılmasın kaçak kazı yapılsın demiyorum. Tarihi eserlerimiz yurtdışına kaçırılsın filan asla böyle bir düşüncem olamaz. Bunların hepsi milli servettir.Ve fakat bu işe esaslı bir çözüm getirilmesi gerektiğini düşünüyorum. Biz defineciler ne zamana kadar dağda bağda jandarmayla köşe kapmaca oynayacaz. Defineciliğe ilgi duyan bir avcı faturalı cihazım olacak diye piyasaya 3-5 milyarı vermek zorunda mıdır?..Ben şahsen yetkililerin yerinde olsam her iki taraftan konunun uzmanı kişileri biraraya getirir konunun açmazlarını masaya yatırır ve soruna çözüm çareleri arardım. Aksi takdirde halihazırdaki uygulamalarla kaçak kazıların önüne geçileceğini düşünmüyorum kanunların biran önce revize edilip esnetilmesi gerekmektedir ....
Soru: Defineciliği hobi için mi, yoksa kısa yoldan zengin olabilme amacıyla mı yapmalıyız?
Bu sizin bileceğiniz iş...Ve fakat hobi olsun diye defineciliği ilgi alanı olarak seçmek bana bir parça tuhaf geliyor...... Birbirine zıt konular gibi sanki.... Sırf hobi olsun diye eline dedektörü alıp araziye çıkmak ve define aramak nasıl bir duygudur doğrusu bilmiyorum. Ama yapanlar varsa da bir şey diyemiycem. Zevk renk meselesi....Olabilir elbette... Esasen profesyonel definecilikle ve profesyonel definecinin kullanacağı dedektör tipiyle hobi amaçlı yapılan definecilik ve bu amaçla kullanılan dedektörler birbirinden tamamen farklıdır..... Genel anlamda definecilik hobi olarak yapılmaz... Burada başka amaçlar sözkonusudur....Zaten hobi amaçlı dedektör satın alanlar genelde araziyede pek çıkmazlar. Evinin bahçesinde, ufak tefek yerlerde filan...Ciddi anlamda bişeyler sözkonusu değildir yani. Profesyonel definecilikte işin içinde yüksek miktarda adrenalin vardır, risk faktörü vardır. Böyle bir definecilik tecrübe ister, bilgi birikim ister ve daha birçok şey ister. Yani birbirinden tamamen farklı konular olduğunu arzetmeye çalışıyoruz. Hobi olarak evinizin bahçesinde dedektörünüzle arama yapabilir, yada duvarın içinden geçen boruları vb. tesbit amacıyla bu türden birşeylerle merakınızı tatmin edebilirsiniz..Bununla birlikte araziyede çıkabilirsiniz elbette..Ama elinize bir av geçermi bilmem. Netice olarak; hobi amaçlı kullanılan dedektörlere dedektör denmeyeceğini gibi, yapılan işin adıda definecilik değildir.. Konunun içyüzü ise şudur: Gerçek anlamda defineciliğe ilgi sizin hayattan beklentilerinizle, deneyimlerinizle ve en önemlisi de sosyo-ekonomik durumunuzla paralellik arzeder. Özellikle kısa yoldan zengin olabilme amacıyla yapılan definecilikte böyle bir durum sökonusudur.... Eski zamanda gömülmüş olan değerli eşyaları çıkarma işi güçlü bir dedektöre gereksinim duymaktadır..Elbette uzman bir avcıyada.... Biz ağırlıklı olarak defineciliğin adrenalin ve risk faktörü yüksek olan ikinci kısmıyla ilgileniyoruz. Bununla birlikte avcıya danışmanlık hizmeti ve yüksek performanslı ekipmanlar sunabilme gayreti içerisindeyiz. . Uzman bir define avcısı kazı tekniğinden tutunda, dedektörünün en fonksiyonel kullanımına kadar, çevre güvenliğini sağlamada izleyeceği yöntemlere kadar ve daha birçok konuda olaya hakim olan kişidir. İşin bu yönü uzun yılların tecrübe birikimine ihtiyaç duymaktadır......At binenin kılıç kuşanındır denilmiştir. Bu anlamdaki definecilik acemiliği ve tedbirsizliği hiç sevmez. Arazi ortamı ise tamamen farklıdır. Her an herşey olabilir. Profesyonel avcı kurt gibi olacak, nerede ne yapacağını bilecek, akıllı olacak. Eline dedektörü alıp uluorta araziye atlamayacak. Önce şüphelendiği arazide şöyle bir doğa yürüyüşü yapacak, dolaşacak çevreyi tanıyacak daha sonra....Neyse işin bu yönünü kapatalım... Daha ileri gidersek illegal kaçabilir.... Yani tüm bu anlatılanlar hobi defineciliğinde sözkonusu değildir demek istiyoruz..
Bu işin temelinde: Toprak altında kalacağına işimize yarasın düşüncesi vardır.. Bu düşünce kanımca çokta yanlış sayılmaz. Kimi defineci büyük bir hırsla yılların maküs talihine son verebilmek için her türlü riski ve neticeyi göze alarak bu işe girişmektedir. Kimisi de doğayı sever, doğaya çıkmak için bir bahane arar işin içine bir parça heyecan katabilmek için alır eline dedektörü çıkar araziye. Kimisi şu, kimisi bu derken birçok amaçla araziye çıkılabilir. Netice olarak hobi yada kısa yoldan zengin olabilme amacıyla yapılan definecilik tamamen sizin hayat felsefenize ve beklentilerinize bağlıdır...
Soru: En ideal define arama yöntemi yada yöntemleri nelerdir.?
Bu sorunun cevabı basit.... Elbette dedektörlerdir. Ancak güçlü bir dedektör olması kaydıyla....Piyasadaki yüzde doksan dedektör hobi amaçlıdır ve performansları yetersizdir.. Ticari birtakım beklentilerle piyasaya sürülmüş abartılı reklamları olan cihazlar olduklarından profesyonel avcıya reel kullanımda fayda sağlaması sözkonusu değildir... Herne kadar bazı firmalar kendi dedektörleri için test videoları yayınlıyorlarsa da burada da çeşitli sıkıntılar mevcuttur. Özellikle bazı yerli tasarım dedektörlerin durumu çok vahimdir.. Maalesef defineci bu cihazların albenisine, abartılı övgülerine kapılıp milyarlarını dökmektedir. Bu konular dikkat edilmeli ve paranın hakkını verebilecek cihazlar tercih edilmelidi.
Dedektörlerin dışında kalan tüm usül ve yöntemlerin define aramada hem çok zahmetli hem güvenilirliğin oldukça düşük olduğunun bilinmesi yerinde olacaktır. Hatta kimi define tesbit etme yöntemleri oldukça risklidir. Bu yöntemlere burada girecek değiliz. Bu verimsiz yöntemlerin içinde alan tarama ve toprak altı görüntüleme cihazları da dahildir.
Dolayısıyla biz defineciliğe ilgi duyan arkadaşlarımıza kaliteli ve güçlü bir pals dedektör edinmelerini her zaman için tavsiye ederiz...Böyle bir dedektörün size sağlayacağı avantajlar saymakla bitmez..Örneğin Delta pulse ,minelap,ve lorenz serisi bu amaçla kullanabilecek ideal dedektörlerdir...
Soru: Satın aldığım yada kendi yaptığım elyapımı bir metal dedektörle arazide define avına çıkmanın herhangi bir sakıncası ve yasal sorumluluğu var mıdır?
Bu konunun iki yönü var.. Metal dedektörlerin teknik kısmıyla ilgili bilgi alışverişinde ve deneme, test, öğretim vb. amaçlara yönelik devre yapmakta ve (araziye çıkmamak kaydıyla) kullanmanın herhangi bir sakıncası ve yasal sorumluluğu yoktur.. Ve fakat böyle bir dedektörü arazide define aramada kullanacaksanız yani yaptığınız yada satın aldığınız dedektörünüzü profesyonel amaçlarla kullanacaksanız bütünüyle sakıncası yoktur diyemeyiz... Esasen fabrikasyon dedektörle bile araziye çıksanız yine de tedbiri elden bırakmamalısınız.Daha önceki yazılarımızda da izah etmeye çalıştığımız gibi cihazınızın faturalı olması, gece arama yapılmaması kaydıyla arazide define araması yapmak suç değildir. Kazmayı vurmak ise suçtur. Böyle bir durumda yakalanırsanız cihazınız faturalı dahi olsa yaka paça götürürler...Öte yandan cihazınız faturalı bile olsa gece aramalarında kullanamazsınız..Gece aramalarında faturalı cihazla suçüstü yakalanırsanız yine yaka paça götürürler.Aslına bakılırsa makinanızın faturalı olmasının çokta bir avantajı yoktur. Yargıtay kararında define tesbit edilebilmesi için bir takim icrai faaliyetlere girişilmesi gerektiğinden bahisle dedektörlere işaret edilmekte ve cihazın faturalı olup olmaması sözkonusu edilmemektedir. Öte yandan cihazınızın faturalı olması size kazı yapma yetkisini tanımaz. Dağ bayır gezersiniz sadece..Kazı yapabilmek için mutlaka resmi yollara başvurmanız gerekir. Dedektörlerle sadece define arama esnasında cihazın faturası istenmektedir. Bunun dışındaki herhangi bir metal arama sırasında faturası sorulmamaktadır.Bilindiği üzere dedektörler sadece define avı için kullanılmamaktadır. Bu cihazların define avı için kulanılması işin sadece küçük bir bölümünü oluşturur.. Adı üzerinde metal dedektörü..Metal tesbitiyle ilgili her konuda kullanılabilir. Üst arama vb. gibi.. Hal böyle olmakla birlikte bu işlere hevesli olan bir definecinin makinam illada faturalı olmalı yoksa başım belaya girer yaklaşımını da yanlış buluyorum.Bunun yerine ondabir fiyatına belki daha da düşük bir rakama mal edeceği bir dedektörüyle elbette araziye çıkabilir. Piyasaya milyarları dökmeye mecbur değildir. Aslında memlekemizde bu konuyla ilgili herhangi bir yasal düzenleme olmaması çeşitli sıkıntılara yolaçmaktadır. Bununla birlikte tedbir olarak elyapımı cihazının aküsünün,kutusunun ve elektronik elemanlarının faturasının yanınızda bulunması faydalı olacaktır.Çevreyi şüphelendirmeden yanınızda kazı aletleri bulunmamak kaydıyla sadece define tesbiti için araziye çıkılmasını tavsiye ederiz...Böylesi bir durumda faturayı çıkarır gösterirsiniz.Faturamı işte fatura..Aldım Karaköyden kendim yaptım işte... Aslına bakılırsa kazı yapamadıktan sonra cihazın faturasının olup yada olmamasının çok bir anlamı yoktur. Ancak bunu yetkililere izah etmekte zorluk çekebilirsiniz....Esasen dediimiz gibi böyle bir uygulamanın mantığı da yok. Yani fatura aynı zamanda kazı ruhsatı yerinede geçse bunu anlayabiliriz işin mantığı vardır deriz.. Ama böyle bir durumda sözkonusu değil. Yani:Benim cihazımın faturası vardı onun içinde kazı yapıyordum diye ifade verirseniz yersiniz 5 seneyi.!.Enaz 2 sene...Avcı kazı yapamayacak sadece gündüz arama yapacak, güneş batınca makinasını kapatacak vs. filan tüm bu işlemleride cihazı faturalı olursa yapabilecek aksi takdirde yapamayacak....Zaten piyasa cihazlarının neredeyse tamamı tek para avcılığı için(küçük başlık) tasarımlanmıştır.Şimdi hangi defineci toprak altında 20-30 santimdeki tek parayı çıkarmak için resmi yollara başvurur. Bir kazma darbesi zaten enaz 20-25 santim toprağa işliyor.. Ama bu esnada bile yakalansa bu bir suçtur, tek paraymış çok paraymış dinlenilmez. Şayet defineci derinden bir sinyal alsa bile dedektörlerde kesin anlamda bir ayrım olmadığı ve aşağıdaki objeninde kesin olarak hangi tür metal olduğunu bilinemeyeceği için define yerini tesbit ettikten sonra resmi kazı için başvurduğunu düşünsek bile kazdığında aşağıdan teneke vb. kıymetsiz bir metal çıkarsa yapılan tüm masraflar definecinin üzerinde kalacaktır. Kariyeri çizdirmesi de cabası...Pekala böyle böyle bir defineci ne kadar gidebilir. Her sinyal aldığında resmi başvuru mu yapacak. Zaten dedektörün verdiği her sinyal metal değildir....Yanlış anlaşılmasın kaçak kazı yapılsın demiyorum. Tarihi eserlerimiz yurtdışına kaçırılsın filan asla böyle bir düşüncem olamaz. Bunların hepsi milli servettir.Ve fakat bu işe esaslı bir çözüm getirilmesi gerektiğini düşünüyorum. Biz defineciler ne zamana kadar dağda bağda jandarmayla köşe kapmaca oynayacaz. Defineciliğe ilgi duyan bir avcı faturalı cihazım olacak diye piyasaya 3-5 milyarı vermek zorunda mıdır?..Ben şahsen yetkililerin yerinde olsam her iki taraftan konunun uzmanı kişileri biraraya getirir konunun açmazlarını masaya yatırır ve soruna çözüm çareleri arardım. Aksi takdirde halihazırdaki uygulamalarla kaçak kazıların önüne geçileceğini düşünmüyorum kanunların biran önce revize edilip esnetilmesi gerekmektedir ....
