Topkapı müzesindeki ünlü elmasa neden "kaşıkçı elması" denildiği
hakkında muhtelif hikayeler varsa da, kanımca bunların doğru olanı,
elmasın kesiminin oval olması ve dolayısıyla da kaşığa
benzemesindendir. Elmasın Osmanlı Sarayı'na nasıl girdiği hakkındaki
bilgi de, rivayetten öte değildir. Son yıllarda yeni tartışılmaya
başlanan ve doğru olması en muhtemel rivayet şöyledir: 1774 yılında
Pigot adında bir Fransız subayı, bu elması Hindistan'ın Madaras
Mihracesi'nden satın alıp Fransa'ya götürür. Bir zaman sonra tekrar
satılığa çıkartılan elması Napolyon'un annesi satın alır ve uzun
süre göğsünde taşır. Ne var ki, Napolyon sürgüne gönderildiği zaman,
oğlunu kurtarabilmek için, annesi de elması mecburen satılığa
çıkartır. İşte o sırada, Fransa'da bulunan Tepedelenli Ali Paşa'nın
bir adamı, paşa adına 150 bin altın ödeyerek elması satın alır ve
paşaya getirir.
Sultan 2'nci Mahmud zamanında, Tepedelenli Ali paşa, devlete karşı
ayaklandığı gerekçesiyle öldürülür, paşanın varlıklarına el konulur
ve nesi var nesi yoksa Osmanlı Hazinesi'ne gönderilir. Böylelikle,
Napolyon'un annesinden satın alınan "Kaşıkçı Elması" hazineye girmiş
olur.
Kaşıkçı elması'nın çevresini iki sıra 49 adet pırlanta
kuşatmaktadır. Bu haliyle elmas, yıldızların ortasında pırıl pırıl
parlayıp gökyüzünü aydınlatan bir dolunayı andırır. Pırlantaların,
elmasa ışık ve güzellik vermesi için sonradan, 2'nci Mahmud
tarafından dizdirildiği sanılmaktadır.
Kaşıkçı elması 86 karattır ve dünya'nın tanınmış 22 elması
arasındadır. Dünyanın en büyük elması olarak bilinen 191 karatlık
Işık Dağı ya da Kuh-i Nur adıyla tanınan elmas Hindistan'da
bulunmuştur ve bugün, İngiltere Krallık Hazinesi'ndedir. Adı
Farsçada Işık Denizi anlamında olan, uçuk pembe renkli, yassı bir
taş olan Derya-i Nur elması ise, yaklaşık 185 kırat ağırlığındadır
ve bugün İran Milli Bankası'nda saklanmaktadır. Bunlara ilaveten,
1853 yılında Brezilya'da bulunan ve Güney Yıldızı adıyla tanınan 128
karatlık elmasla, Büyük Moğol Elması ve bizdeki 86 karatlık Kaşıkçı
Elması, dünyadaki en büyük ve en değerli 22 elmasın arasında
bulunmaktadır.
