Şeyh Ahmet Sünusinin Kurtuluş Savaşındaki Misyonu
seyh ilk defa sultan reşatın davetiyle 1918 yılında gelir Atatürkün Kurtuluş Savaşı fotoğraflarından birinde, üniformaları içindeki Atatürkün biraz arkasında, boydan boya beyaz bir örtüye bürünmüş, beyaz sakallı, güzel yüzlü bir adam vardır. O adam, Anadoluya gelip Kurtuluş Savaşına katılan Libyalı Şeyh Ahmet Sünusidir.
Atatürk, İngilterenin, Fransanın ve ABDnin ayrılıkçı Kürtleri Milli harekete karşı kışkırtmak için her yolu denedikleri Kurtuluş Savaşı günlerinde, Kürtleri Milli harekete kazanmak için Kürtlerin yoğun olarak yaşadıkları Güneydoğu Anadolu bölgesine ve Kuzey Iraka, Kürt-Arap-İslam dünyasında çok iyi tanınan Şeyh Ahmet Sünusiyi göndermiştir.
Şeyh Ahmet Sünusi, Libyadaki Sünusiye tarikatının şeyhidir. Bu tarikat 1837 yılında Libyalı Muhammed Bin Ali Sünusi tarafından kurulmuştur. Aktivizmi ve Sufizmi savunan Sünusiye tarikatı, Batılı güçlerin istilasına karşı çıkan antiemperyalist bir çizgiye sahiptir. Sünusiler, 1911de İtalyanın Trablusgarpı (Libyayı) işgal etmesi üzerine, oradaki Osmanlı ordusunda İtalyanlara karşı savaşmışlardır.
1911de İtalya Trablusgarpa (Libyaya) saldırınca Atatürk, Enver Paşa, Yakup Cemil, Kuşçubaşı Eşref, Ali Fethi (Okyar) gibi bazı gönüllüler, gizli yollarla Libyaya giderek orada bölge halkını İtalyanlara karşı örgütleyerek gerilla savaşı vermişlerdir.
Atatürk, Libyada olduğu günlerde, daha sonra milli bir kahraman olacak olan Libyalı Ömer Muhtarla ve daha sonra Anadoluya gelip Kurtuluş Savaşına katılacak olan Libyalı Şeyh Ahmet Sünusiyle tanışıp dost olmuştur.
Atatürk, Ahmet Sünusiyi, genel vaiz olarak görevlendirmiştir. Ahmet Sünusinin görevi, Doğu ve Güneydoğu Anadoluda il il gezerek camilerde vereceği vaazlarla Kürtleri Milli harekete katılmaya çağırmaktır. Ahmet Sünusi görevini eksiksiz yapmıştır. Her gittiği yerde verdiği vaazlar ve hutbeler çok etkili olmuştur. Sivasta ve Urfada birer kongre düzenleyen Şeyh Ahmet Sünusi, Güneydoğu Anadoludaki propaganda çalışmalarıyla bir çok Kürt aşiret reisini Milli harekete katılmaya ikna etmiştir.
Ahmet Sünusi, Diyarbakıra gittiğinde büyük bir coşkuyla karşılanmıştır. Hakimiyet-i Milliye, Öğüt ve Anadoluda Yeni Gün gazeteleri bu coşkulu karşılamayı haber yapmışlardır. Diyarbakırlıların ilgisinden çok memnun olan Şeyh Ahmet Sünusi, Atatürke telgrafla teşekkür etmiştir.
Bir süre Diyarbakırda kalan Ahmet Sünusi, Atatürkün ramazan bayramını kutlamak için tebrik göndermiştir. Atatürk, bu nazik kutlamaya, 12 Haziran 1921 tarihli bir telgrafla yanıt vermiştir. Atatürkün, Ahmet Sünusiye gönderdiği bayram tebriği, Hakimiyet-i Milliye gazetesinde yayımlanmıştır.
Şeyh Ahmet Sünusi, Ankara, Konya, Sivas, Elazığ üzerinden, Urfa ve Diyarbakıra, sonra Mardine, oradan da Musula kadar gitmiştir.
Şeyh Ahmet Sünusinin Anadoludaki çalışmaları İngiliz istihbaratının dikkatini çekmiştir. İngiliz istihbaratı, Sünusinin adım adım Anadoluyu gezdiğini belirterek, onun etkisinin Irak, Suriye ve Hicaza kadar yayılmasından endişelendiğini Londraya rapor etmiştir.
